انحصار وراثت چيست و چه مراحلي دارد؟

انحصار وراثت چيست و چه مراحلي دارد؟

براي تعيين تكليف ميراث هركس پس از فوت، ابتدا بايد ورثه را تعيين كرد. رسيدگي به اين امر از سوي مرجع قانوني و با رعايت تشريفات مقرر در قانون را «انحصار وراثت» و راي صادر شده را «تصديق يا گواهي انحصار وراثت» مي نامند.

از كدام مرجع مي توان درخواست صدور گواهي انحصار وراثت كرد؟

براي صدور گواهي انحصار وراثت بايد به شوراي حل اختلاف آخرين محل اقامت دائمي متوفي مراجعه كرد. ليكن بايد توجه كرد كه رسيدگي به دعاوي درباره اصل و نسب، وصيت، توليت يا وقف كه ممكن است پس از فوت متوفي ايجاد شود كماكان در صلاحيت دادگاه هاي عمومي است و چنين دعاوي حتي با توافق طرفين قابليت طرح در شوراي حل اختلاف را ندارد.

چه اشخاصي مي توانند درخواست صدور گواهي انحصار وراثت كنند؟

معمولا يك يا چند تن از ورثه درخواست صدور گواهي انحصار وراثت مي كنند، ليكن هر ذي نفعي از قبيل طلبكار متوفي يا ورثه، كسي كه متوفي به نفع او وصيت كرده (موصي له) يا كسي كه از سوي متوفي مامور اجراي وصيت شده است (وصي) مي توانند درخواست صدور گواهي انحصار وراثت كنند. مخالفت يا همكاري نكردن يك يا چند تن از ورثه به هر دليلي كه باشد مانع رسيدگي و صدور گواهي انحصار وراثت نيست.

چه مداركي بايد همراه درخواست صدور گواهي انحصار وراثت ارائه شود؟

درخواست كتبي انحصار وراثت مشتمل بر نام، مشخصات كامل و اقامتگاه متقاضي، متوفي و همه ورثه و نسبت هر يك از ورثه با متوفي بايد به همراه مدارك زير به شوراي حل اختلاف ارائه شود:

? -گواهي فوت متوفي صادر شده از سوي اداره ثبت احوال

2-كپي شناسنامه ورثه

? -كپي عقدنامه همسر دائمي متوفي

?-فرم استشهاديه دال بر منحصر بودن وراث به اشخاص نامبرده شده

?-گواهي تسليم اظهارنامه ماليات بر ارث به اداره امور اقتصادي و دارايي آخرين محل اقامت متوفي. در اين مرحله صرفا مشخصات متوفي و اموال و دارايي هاي وي در فرم مخصوصي به اداره دارايي اعلام مي شود و نيازي به پرداخت ماليات نيست.

- ?رسيدگي به دعاوي درباره احوال شخصيه ايرانيان غير شيعه، زرتشتي، كليمي يا مسيحي در هر مورد بر اساس قواعد همان كيش و آيين انجام مي شود بنابراين در صورتي كه متوفي از اقليت هاي مذهبي باشد نظر مرجع مذهبي مربوطه درباره تقسيم ماترك بايد همراه درخواست ارائه شود.

زمان لازم براي صدور گواهي انحصار وراثت چقدر است؟

در صورتي كه ارزش ماترك متوفي كمتر از ??ميليون ريال باشد، شوراي حل اختلاف بدون انتشار آگهي و دعوت از ورثه، در جلسه فوق العاده با توجه به اسناد و مدارك ارائه شده، گواهي انحصار وراثت را صادر مي كند. ليكن در صورتي كه ماترك، بر اساس گواهي تسليم اظهارنامه ماليات بر ارث، بيش از ??ميليون ريال ارزش داشته باشد، در فرضي كه آخرين سكونتگاه متوفي در شهر بوده باشد به هزينه متقاضي، درخواست وي يك نوبت در روزنامه كثيرالانتشار آگهي مي شود و در فرضي كه آخرين اقامتگاه متوفي در روستا بوده باشد درخواست متقاضي در روستا اعلام عمومي مي شود. پس از گذشت يك ماه از آگهي يا اعلام عمومي در صورت عدم وصول اعتراض، با توجه به اسناد و مدارك ارائه شده گواهي انحصار وراثت صادر مي شود. در صورتي كه در مهلت يك ماهه از زمان نشر آگهي هر شخص ذي نفعي به درخواست صدور گواهي انحصار وراثت اعتراض كند، به عنوان مثال شخصي ادعا كند كه ورثه منحصر به اشخاص ذكر شده در درخواست نبوده و نام يك يا چند تن از ورثه عمداً يا سهواً اعلام نشده است يا شخصي مدعي شود كه وصيت نامه اي از متوفي موجود است، شوراي حل اختلاف در مواردي كه صلاحيت رسيدگي به آن ها را دارد با تشكيل جلسه و دعوت از طرفين به موضوع رسيدگي و حكم مقتضي را صادر مي كند و در مواردي كه خارج از صلاحيت شوراي حل اختلاف است با وصول اعتراض، رسيدگي به موضوع را در شورا تا تعيين تكليف در دادگاه صالح متوقف مي كند.

در مواردي كه برخي ورثه از همكاري خودداري مي كنند آيا مي توان بدون ذكر اسامي آن ها درخواست صدور گواهي انحصار وراثت كرد؟

همان طور كه پيشتر گفته شد هر ذي نفعي حتي بدون همكاري ورثه، مي تواند درخواست صدور گواهي انحصار وراثت كند، بنابراين ارائه درخواست صدور گواهي انحصار وراثتي كه در آن نام يك يا چند تن از ورثه ذكر نشده و ورثه متوفي به دروغ منحصر به افراد نامبرده در درخواست اعلام شده، هيچ ضرورتي ندارد. صرف نظر از مسائل شرعي و اخلاقي، قانون گذار چنين عملي را جرم دانسته و براي آن مجازات سنگيني تعيين كرده است. تكميل فرم استشهاديه خلاف واقع و شهادت دروغ در اين مورد نيز جرم است. ماده ? قانون تصديق انحصار وراثت (مصوب 1309.7.14) مقرر مي دارد: «هرگاه معلوم شود كه مستدعي تصديق با علم به عدم وراثت خود تحصيل تصديق وراثت نموده يا با علم به وجود وارثي غير از خود، تحصيل تصديق بر خلاف حقيقت كرده است كلاهبردار محسوب و علاوه بر اداي خسارت به مجازاتي كه به موجب قانون براي اين جرم مقرّر است، محكوم خواهد شد.»

https://palizlaw.ir/p/84/%D8%A7%D9%86%D8%AD%D8%B5%D8%A7%D8%B1-%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AB%D8%AA